Роля пазакласных форм і відаў працы ў навучанні маўленчаму этыкету малодшых школьнікаў.

Уводзіны

Адной з галоўных задач навучання малодшых школьнікаў беларускай мове з’яўляецца развіццё камунікатыўнай дзейнасці дзяцей. Настаўнік развівае мову школьнікаў у працэсе ўсёй вучэбна-выхаваўчай работы на ўроках і ў пазакласны час. Набываючы веды з любой галіны навукі, вучні знаёмяцца з новымі словамі, тэрмінамі. Гэтыя веды ўзбагачаюць мысленне, ўдасканальваюць мову. Асноўныя ж навыкі карыстання мовай вучні набываюць у працэсе вывучэння роднай мовы. Развіццё вуснай мовы – гэта фарміраванне вымаўленчых навыкаў; узбагачэнне і актывізацыя слоўніка вучняў; работа над словазлучэннем і сказам; удасканаленне навыкаў звязнай мовы.
Сучасны змест пачатковай моўнай адукацыі грунтуецца на прынцыпова новых метадалагічных пазіцыях, звязаных з рэалізацыяй асобасна арыентаванага, культуралагічнага падыходаў. У сувязі з гэтым асноўным накірункам моўнай адукацыі становіцца культуралагічнае развіццё школьнікаў сродкамі вучэбнага прадмета, асэнсаванне ім мовы як своеасаблівага культурна-гістарычнага асяроддзя.
На ўроках беларускай мовы ў пачатковых класах лінгвакультурнае развіццё асобы ажыццяўляецца як пры вывучэнні асобнага раздзела “Мова і культура”, так і ў працэсе спасціжэння духоўнай і матэрыяльна-бытавой традыцыйнай беларускай культуры праз мастацкія тэксты. Аднак абмежаваны аб’ём вучэбнага часу не дае магчымасцей вучням пранікнуць у скарбы беларускамоўнай народнай культуры. Кампенсаваць гэта можна толькі за кошт гадзін школьнага кампанента. Заняткі па інтарэсах з’яўляюцца зместавым працягам урокаў не столькі ў плане фарміравання моўных і маўленчых уменняў і навыкаў, колькі ў пашырэнні лінгвакраіназнаўчых ведаў, спасціжэнні нацыянальнага каларыту беларускай мовы і асэнсаванні сродкаў яго выражэння.
Выкарыстанне практыкавання па развiццi мовы дапамагае настаўнiку
1. ўзмацнiць цiкавасць вучняў да навучання,
2. павысiць эфектыўнасць выкладання роднай мовы,
3. актывiзаваць творчую дзейнасць вучняў;
4. развiваць маўленчую дзейнасць навучэнцаў;
5. стварэнне...

Заключэнне

Беларуская мова ў пачатковых класах з'яўляецца асноўным навучальным прадметам. Па колькасці гадзін, якія адводзяцца на яго, ён займае адно з першых месцаў. Малодшыя школьнікі засвойваюць сістэму найважных моўных паняццяў, авалодваюць уменнямі і навыкамі ў вобласці гаворкі, чытанні і лісты, без чаго немагчыма паспяховае навучанне ў школе.
"Дзіця ўваходзіць у духоўнае жыццё людзей адно праз удзел роднай мовы, і наадварот, свет, які знаходзіцца вакол дзіця, адлюстраваны ў ім сваім духоўным бокам толькі праз пасрэдніцтва таго ж асяродку - роднай мовы … - пісаў К.Дз.Ушынскі. - Ці не ясна зараз, што выкладанне роднай мовы ў першапачатковым навучанні складае прадмет галоўны, цэнтральны, які ўваходзіць ва ўсе іншыя прадметы і які збірае ў сабе іх вынікі". Вялікае выхаваўчае значэнне роднай мовы: ён адкрывае школьнікам дарогу ў свет прыроды, чалавечых адносінаў, навукі і мастацтва.
Як вядома, маленькія дзеці вельмі любяць пісаць на дошцы і ў сшытках. Таму падчас пераходу ад аднаго выгляду дзейнасці да іншага пра гэта трэба ўвесь час памятаць. Пасля рухомай гульні вельмі добра перайсці да пісьмовага задання, якое супакоіць дзяцей і верне іх увага. Неабходна ўлічваць інтэлектуальную падрыхтоўку дзіцяці, асаблівасці яго ўспрымання і памяці, якая адпавядае выявай вар'іруючы формы працы: індывідуальныя, парныя, групавыя і франтальныя.
Сталая змена дзейнасці, а менавіта спалучэнне граматычных практыкаванняў з практыкаваннямі на ўвагу, чытаннем услых, пошукавым чытаннем і перакладам тэкстаў, выкананнем практыкаванняў простымі і каляровымі алоўкамі, адгадваннем загадак і выкарыстаннем пацешных малюнкаў для засваення лексіка-граматычнага матэрыялу, – усе гэтыя выгляды дзейнасці будуць спрыяць не толькі найболей прадуктыўным уводзінам і замацаванню матэрыялу, але і дапамогуць дзецям не засумаваць на ўроку і з задавальненнем удзельнічаць падчас зносіны на беларускай мове, што і з'яўляецца нашай галоўнай мэтай.