Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў 1950-я – першай палове 1980-х гг.

Уводзіны

Вайна і нямецкая акупацыя прынесла Беларусі велізарныя страты. Гарады ляжалі ў руінах, вёскі – папаленыя, бібіліятэкі і архівы – разрабаваныя, каля 3 млн. жыхароў не мелі даху над галавой, а страты насельніцтва склалі больш за 2,2 млн. чалавек. Аднаўленне эканомікі ў гэткіх у мовах ішло павольна і балесна. Канфлікты падчас гвалтоўнай калектывізацыі ў Заходняй Беларусі, сталінскія дэпартацыі “калабарантаў” у Сібір, масавыя наборы моладзі на цаліну пры Хрушчове, і ўвогуле благія ўмовы жыцця – усё гэта спрычынілася да таго, што БССР дасягнула даваеннай колькасці насельніцтва (9,1 млн.) толькі ў 1971 годзе [4, с. 231]. У той самы час нельга не адзначыць гераічных намаганняў, дзякуючы якім рэспубліка паспяхова адбудавалася з ваеннай разрухі.
Для сацыяльна-эканамічнага развіцця Беларусі дадзенага перыяду характэрны дзве асаблівасці: спробы рэфармавання эканамічнай сістэмы краіны ў 50-60-я гады і паступовае запавольванне тэмпаў сацыяльна-эканамічнага развіцця ў 70-80-я гады.
Развіццё эканомікі ў другой палове 50-х гг., працэс дэмакратызацыі, які разгортваўся ў грамадстве, стваралі ўмовы для больш гарманічнага руху наперад. З’явіліся спадзяванні на пераадоленне ранейшых падыходаў да вырашэння сацыяльных пытанняў.
Мэта работы – вывучэнне сацыяльна-эканамічнага развіцця Беларусі ў 1950-я – першай палове 1980-х гг. Згодна з мэтай вызначаюцца наступныя задачы: 1) вызначыць экстэнсіўныя і інтэнсіўныя фактары развіцця эканомікі БССР; 2) вывучыць асноўныя тэндэнцыі індустрыяльнага развіцця БССР ва ўмовах разгортвання навукова-тэхнічнай рэвалюцыі; 3) даследваць эканамічныя рэформы 50-60-х гг.; 4) апісаць застойныя з’явы ў эканоміцы, паступовае запавольванне тэмпаў эканамічнага росту і ўзнікненне цяжкасцей у сацыяльнай сферы, экалагічныя праблемы у рэспубліцы.

Заключэнне

Эканамічны рост дорага абышоўся рэспубліцы: ні на экалогію, ні на сацыяльныя патрэбы ўвага не звярталася. У гарадах пры будаўніцтве высотных жылых дамоў, фабрык і заводаў не прадугледжвалася адпаведная колькасць прадпрыемстваў сацыяльнага абслугоўвання, не ўлічваліся магчымасці транспарту. Цяжкасці штодзённага жыцця зрабіліся такімі ж звыклымі, як і гучныя заклікі да выконвання чарговай пяцігодкі.
Развіццё эканомікі Беларусі як састаўной часткі гаспадарчага арганізма СССР вызначалася адзінымі народнагаспадарчымі планамі краіны, выкарыстаннем тэрытарыяльнага падзелу працы. Гэта дазволіла аб’яднаць матэрыяльныя рэсурсы і магчымасці народа Беларусі і народаў іншых саюзных рэспублік, забяспечыць рашэнне буйнамаштабных задач гаспадарчага і культурнага будаўніцтва. Беларусь пастаўляла ў саюзныя рэспублікі аўтасамасвалы, трактары, ЭВМ, тэлевізары, металарэзныя станкі, трансфарматары, мінеральныя угнаенні, хімічныя валокны, падшыпнікі [2, с. 314].
У другой палове 60-х гг. асабліва выразна акрэсліліся супярэчнасці, увогуле характэрныя для развіцця беларускай прамысловасці ў пасляваенныя дзесяцігоддзі. З аднаго боку, высокія тэмпы развіцця электраэнергетыкі, нафтаздабываючай, хімічнай, паліўнай прамысловасці, радыёэлектронікі, прыборабудаўніцтва, высокадакладнага станкабудавання. З другога, нізкі ўзровень механізацыі дапаможных працэсаў. Прыкладна палова ўсіх рабочых прамысловасці БССР была занята на дапаможных працэсах.
Такім чынам, за 60-я – першую палову 80-х гг. адбыўся даволі значны рост заработнай платы працоўных, узрасло таксама спажыванне асноўных прадуктаў харчавання, забяспечаннаясць халадзільнікамі, тэлевізхарамі, іншымі рэчамі. Аднак усё гэта не сведчыла аб высокім жыццёвым узроўні людзей, бо наглядалася значнае адставанне па розных паказчыках ад замежных краін.