"Асаблівасці вобразнай сістэмы камедыі "Лявоніха на арбіце". Ацэнка твора літаратуразнаўствам у розныя часы"

Уводзіны

Пакаленню беларусаў, якое прыйшло ў жыццё першай палавінай 20-х гадоў ст., лёс вызначыў трагічнае наканаванне. Яго прадстаўнікам давялося жыць у надзвычай супярэчлівы перыяд гісторыі Беларусі, калі побач — часам у дзівосна-фантастычным свеце — суседнічалі святое і грэшнае, святло і цемра, самаахвярнасць і эгаізм, героіка і подласць, стварэнне і разбурэнне... Апроч усяго іншага, менавіта гэта пакаленне заплаціла найбольшую цану за перамогу над фашызмам, таму яго іншы раз называюць забітым пакаленнем. Андрэю Макаёнку пашчасціла вярнуцца з вайны жывым. Вярнуцца, каб здзейсніць творчы і грамадзянскі подзвіг драматурга-наватара.
"Лявоніха на арбіце" пераможна крочыла па прафесійных і самадзейных тэатрах, адзначалася Літаратурнай прэміяй імя Янкі Купалы (тады гэта была вышэйшая пісьменніцкая ўзнагарода ў рэспубліцы). Але сёння відавочныя і слабасці твора, яго пэўная кан'юнктурнасць і лакіравачнасць, яўнае перабольшванне заможнасці паказаных у камедыі вяскоўцаў, хаця і з агаворкамі, што не ва ўсіх калгасах яна дасягнута. Ёсць у п'есе і замах на сялянскую карову, якую герой твора Лявон Чмых пад дружным напорам астатніх дзейных асоб мусіць здаць на калгасную ферму. Бо і ягоная жонка, тая Лушка Лявоніха, што ......

Заключэнне

Камедыя «Лявоніха на арбіце» атрымала сапраўды ўсенародную вядомасць. Яна ўзняла арбіту папулярнасці А. Макаёнка на небывалую вышыню. I хоць ён вельмі любіў гэты твор, ганарыўся ім, аднак добра ўсведамляў, што апагеем прызнаць такі ўзровень — ранавата. Яму, хто з самых першых крокаў на літа- ратурнай ніве ставіў перад сабой максімалісцкія задачы, мроіліся новыя творчыя вяршыні. I было веданне, што дасягнуць іх без належнай падрыхтоўкі немагчыма. Прачытаў А. Макаёнак за гэты час вельмі многа. Сусветная драматургічная класіка, мадэрнісцкая література, творы знакамітых філосафаў, эстэтыкаў... Аднак было б абсалютна некарэктным сцвярджаць, нібыта 60-я гады ў драматурга былі пустымі на прэм'еры таму, што ён усе сілы выдаткаваў на пошук новых сродкаў мастацкай выразнасці. ........