Уплыў таталітарнага рэжыму і масавых рэпрэсій на развіцце беларускай навукі, асветы і культуры

Уплыў таталітарнага рэжыму і масавых рэпрэсій на развіцце беларускай навукі, асветы і культуры

Палiтычны рэжым, што ўсталяваўся ў 20-я гг. у Савецкай Беларусi, лiчыцца рэжымам аўтарытарнага цэнтралiзму - гэта значьщь бясспрэчнага падначалення цэнтральнай уладзе, на чале якой у канцы 20-х гг. стаў І. Сталiн. Прыход Сталiна да ўлады суправаджаўся спыненнем НЭПа i замацаваннем адмiнiстрацыйна-камандных метадаў кiравання грамадствам. 3 сярэдзiны 30-х гг. у рэспублiцы штучна умацоўваецца рэжым асабiстай улады, цi культу асобы.
Саветы, грамадскiя арганiзацыi, нiзавыя органы самой партыi страчвалi ў гэтых ўмовах сваю ролю. У той жа час павялiчылася роля Народнага камiсарыята ўнутраных спраў (НКУС), якi стаў выкарыстоўвацца для распраў з тымi, чыя пазiцыя супрацьстаяла сталiнскай. У рэспублiцы усталяваўся таталiтарны рэжым.
Пераход да таталітарызму праяўляўся ў далейшым паніжэнні ролі і ўдзелу ў справах грамадства дэмакратычных, прадстаўнічых органаў, поўным іх падпарадкаванні партыйнаму апарату. Саветы ў 30-я гады ўжо толькі стваралі бачнасць улады працоўных. Іх фарміраванне і дзейнасць адбываліся на падставе дырэктыўных указанняў, якія выключалі крытыку партыйна-дзяржаўных органаў, спаборнасць кандыдатур, плюралізм думак. Гэта датычылася дзейнасці не толькі Саветаў, але і прафсаюзаў, камсамола, якія канчаткова страцілі нават мізэрныя рэшткі самастойнасці.
Канстытуцыя Беларускай ССР 1927 г. замацоўвала палажэнне аб тым, што БССР з'яўляецца "сацыялістычнай дзяржавай дыктатуры пралетарыяту", у якой ад імя пралетарыяту дыктатуру ажыццяўляе Камуністычная партыя. Таму ўсе дзяржаўныя органы былі падпарадкаваны партыйным установам і павінны былі выконваць дырэктывы і пастановы партыйных з'ездаў, канферэнцый і іх выканаўчых органаў.

Спіс літаратуры

1. Баразна, М. У пошуках прасторы: Беларускi жывапiс як сродак нацыянальнага усведамлення / М. Баразна // Мастацтва. - 2005. - N11. - С. 2-3
2. Дубянецкi Э.С. Сусветная культура: Ад старажытнасцi да нашых дзен: Папул. энцыкл. дав. – Мн.: БелЭн, 2001. – 240с
3. Круталевіч В. А., Юхо I. А. Гісторыя дзяржавы і права Беларусі 2-е выд. Мн.: Беларуская навука, 2000. -238 с.
4. Лыч, Л. Гісторыя культуры Беларусi / Л. Лыч, У. Навiцкi. – Мінск: НКФ «Экаперспектыва», 1996. – 452с.
5. Мяснiкоў А.Ф. Гicторыя Беларусi: Пытаннi i адказы. – Мн.: ТэтраСiстэмс, 2004 -160 с
6. Морен, Эдгар О природе СССР. Тоталитарный комплекс и новая империя: Пер. с франц./ Э. Морен. - М.: Наука для общества: Изд-во РГГУ, 1995. - 220 с.
7. Юхо, Я. А. Кароткі нарыс гісторыі дзяржавы і права Беларусі:Вучэб. дапаможнік / Я. А. Юхо. – Мінск.: Універсітэцкае, 1992. – 270 с.
8. Шалькевіч, В. Ф. Гісторыя палітычнай і прававой думкі Беларусі: навучальны дапаможнік / В. Ф. Шалькевіч. – Мінск, 1999. – 199с.