Жанрава-стылістычныя асаблівасці аповесці У. Караткевіча "Дзікае паляванне караля Стаха"

УВОДЗІНЫ

Творчы шлях Уладзіміра Караткевіча яркі, насычаны, непаўторны. Яго талент праявіўся бадай ва ўсіх літаратурных жанрах. Прызнанне і сусветную вядомасць прынеслі аўтару, зразумела, гістарычныя раманы. Публіцыст раскрываў вочы чытачам на патрэбу «змястоўна пражываць жыццё». Дзеля гэтага не-абходна далучыцца да жыцця грамадскага, нацыянальнага агуль-началавечага.
Менавіта ў катэксце жыцця ўсяго чалавецтва асоба можа спазнаць самую сябе, вызначыць мэту, адшукаць сваё прызначэнне. Самапазнанне, даказваў У.Караткевіч, прыводзіць да разумення таго, што сапраўднае бяссмерце чалавека ў здзейсненыхім вялікіх справавх. Творчасць Караткевіча шмат даследуецца літаратуразнаўцамі, свае крытычныя даследаванні творчасці пісьменніка належаць А.Русецкаму, В.Іўчанкаву,А.Мальдзісу. П. Жаўнеровічу, А.Вераб’ю. Літаратурна-крытычныя артыкулы, прысвечаныя творчасці аўтара ёсць і ў Г.Кісялёва, П.Дзюбайлы, А.Сямёнава, С.Андрыюка.
Большасць даследчыкаў цікавіць менавіта проза Караткевіча, ў асноўным жанр “раману”, бо, лічыцца, что У.Караткевіч з’яўляецца першым заснавальнікам на Беларусі жанру “гістарычнага раману”, таму разгляд гэтых жанравых формаў падаецца даследчыкам найбольш цікавым. Але аповясці Караткевіча з’яуляюцца не меньш цікавымі, на наш погляд,для даследавання.
Мэтай даследавання курсавой работы з'яўляецца: вывучэнне жанрава-стылістычныя асаблівасці аповесці У. Караткевіча "Дзікае паляванне караля Стаха". У суадносінах з мэтай фармулююцца і задачы курсавой работы:
-вызначыць месца тэмы радзімы і гісторыі ў творчасці У. Караткевіча;
- разгледзець асаблівасці выкарыстання стылістычных сродкаў у творах пісьменнікаў;

1. ТЭМА ГІСТОРЫІ І РАДЗІМЫ Ў ТВОРЧАСЦІ У. КАРАТКЕВІЧА


Паводле У.Караткевіча, чалавецтва ўзбагачае той, хто дапамагае яму спазнаць сябе, хто паглыбляе яго самасвядо-масць. Яго творы – гэта пранікнёныя словы мудрага настаўніка, які цярпліва выкладае чытачам не зусім простыя ісціны, намагаецца максімальна палегчыць яму ўспрыняцце матэрыялу.
Менавіта жаданнем даць грамадзянскі ўрок сучаснікам, выпрацаваць грамадскую думку, папулярызаваць шырокае кола можна растлумачыць зварот пісьменніка да публіцыстыкі. Публіцыстыка была для яго пярэднім краем барацьбы за ажыццяўленне нацыянальна-патрыятычных ідэалаў.
У.Караткевіч не хавае сваіх маралізатарскіх намераў, паказвае людзям больш правільныя формы жыцця, якія, з яго пукту по-гляду, маглі скласціся і зацвярдзіцца на глебе маральнага самаўдасканалення.
У.Караткевіч імкнецца даць недасведчанаму ці прадузятаму чытачу веды пра Беларусь, высветліць у арыгінальнай і палемічнай аўтарскай інтэрпрэтацыі розныя сутнасці яе жыцця, перакрэсліць стэрэатыпы, якіх вельмі шмат набралася ў гэтай галіне. Пісьменнік даваў веды і хацеў, каб яны слугавалі рэальным, карысным для грамадства і радзімы, мэтам. Ён прымушаў не спыняцца на стадыі пасіўнай эрудыцыі.
У.Караткевіч дзеліцца ўласным вопытам з чыта-чамі і ўздымаецца да духоўных вышынь – становіцца правадыром: «Я хачу правесці Вас па зямлі, якая для мяне – і, мабыць, нетолькі для мяне – даражэй за ўсё, самы ўтульны і чароўны кут. І ўВас, калі Вы наведаецеся сюды, у сэрцах могуць успыхнуць пяшчота і любоў да яе, і таму загадзя раблю Вам падарунак: сапрычашчэнне з яе вялікай памяццю. Добрай і суровай памяццю, якаянічога не забывае, Памяццю Беларусі» [9].

ЗАКЛЮЧЭННЕ


Абагульняючы вышэйадзначанае, у суадносінах з мэтамі даследавання былі зробляны наступныя высновы:
Уладзімір Караткевіч вядомы ў беларускай літаратуры як празаік, паэт, драматург, сцэнарыст, публіцыст, перакладчык, літаратурны крытык. Але перш за ўсё ён - заснавальнік нацыянальнага гістарычнага рамана. У адным з лепшых твораў пісьменніка Уладзіміра Караткевіча "Дзікае паляванне караля Стаха» бліскуча з літаратурнай пункту гледжання апісаны побыт шляхецкай сядзібы, якіх у свой час было мноства на тэрыторыі Беларусі. Пісьменнік не толькі ўзнаўляе карціны жыцця сярэднявечча і наступных эпох, але і асэнсоўвае гістарычны працэс, што дазваляе зразумець таямніцы чалавечага быцця, аснову ўзаемааадносін людзей з навакольным светам. Уладзімір Караткевіч прыкметна ўзбагаціў беларускую літаратуру ў тэматычных і жанрава-стылёвых адносінах.
Зварот да вобраза Радзімы і гістарычнай, легендарнай мінуўшчыны –устойлівая прыкмета беларускіх мастакоў. Адраджэнне беларускай гістарычнай драмы, якое распачалося дзякуючы высілкам Уладзіміра Караткевіча, доўжыцца дагэтуль. Дзве тэндэнцыі ўласцівыя гэтаму працэсу: вывучэнне невядомага і яго пераасэнсаванне. Новае адраджэнне гістарычнага жанру ў беларускай літаратуры было абумоўлена патрэбамі часу.
Пісьменнік дасканала ведаў гісторыю свайго краю, якая стала арганічнай часткай яго духоўнага жыцця, яго стыхіяй і натхненнем, яго болем і адчаем.
Творы выдатнага мастака слова не толькі паглыбляюць нашы веды па гісторыі, але і вучаць любіць і берагчы чалавечнае ў чалавеку, змагацца з бездухоўнасцю, знаходзіць ідэальнае і гарманічнае ў жыцці і прыродзе.