Назвы азераў Беларусі

УВОДЗІНЫ

Беларусь - краіна рэк і азёр. Мусіць, таму і "сінявокая". Шматлікія легенды і паданні спакон вякоў даносяць да нашчадкаў рэха даўніны. А пра Прыпяць пісаў яшчэ знакаміты Герадот, і ў гісторыі беларуская рака мела назву Герадотава мора, бо вясной разлівалася па бяскрайніх прасторах і ад вёскі да вёскі тады плылі на чаўнах... Калiсьцi, яшчэ да славян, на тэрыторыi Беларусi жылi старажытныя еўрапейцы (балты) i продкi паўночных еўрапейцаў (фiна-угорскiя народы). Iменна ў той час, магчыма, i з’явiлiся назвы рэк i азёр. Таму шукаць iх паходжанне трэба не толькi ў славянскiх, але i ў прыбалтыйска-фiнскiх мовах, i нават часам у мовах карэнных народаў Урала i Сiбiры.
Тое, што ўжо не чуе, не разумее наша беларускае вуха, яснае i зразумелае на мове, напрыклад, кетаў – абарыгенаў Сiбiры. I калi для нас Ула – гэта назва, якая нi пра што не скажа, дык кет адразу зразумее, што размова iдзе пра раку, бо «ул» па-iхняму, па-кецку – проста «вада», «рака».
Даўно ж даказана навукоўцамi, што назвы рэк i азёр (гiдронiмы) нашмат старажытнейшыя за назвы населеных пунктаў, яны засталiся, магчыма, з незапамятных часоў, калi на iх берагi прыйшлi першыя людзi. Так што спрабаваць разгадаць, адкуль з’явiлася тая цi iншая назва воднага аб’екта, – справа клопатная.

ЗАКЛЮЧЭННЕ


Такім чынам, мы прыйшлі да наступнай высновы. Назвы водных аб’ектаў Беларусі адносяцца да найбольш старажытных геаграфічных найменняў, паколькі людзі ў мінулым у першую чаргу сяліліся па берагах рэк і азёр. Таму па назвах азёр можна вывучаць многія з’явы мінуўшчыны, у тым ліку і складаныя этнічныя працэсы, якія адбываліся на нашых землях.
Тлумачэнне паходжанняў назваў, на першы погляд рэч простая, але гэта не так. Навукоўцы разглядаюць лексiчнае значэнне слова, зачастую якое паходзiць з iншай мовы, бо на тэрыторыi Беларусi раней жылi плямены фiна-уграў i балтаў (ад тых часоў нам засталiся многiя назвы нашай зямлi, асаблiва рэк i азераў (гiдронiмаў).
Такiх назваў на нашай краiне дастаткова шмат. Але iснуе i так званая народная этымалогiя - тое, як мясцовыя жыхары тлумачаць мясцовыя назвы. Звычайна яны засноўваюцца на "вольным" перакладзе i iнтэрпрэтацыi назвы. ародныя назвы вельмi часта бываюць далекiмi ад сапраўдных, але ў гэтым выпадку пэўная рацыя есць.