История государства и права Беларуси

Прававая сістэма ВКЛ з'явілася вынікам сінтэзу прававых сістэм Беларусі, Літвы і Украіны, норм старажытнарускага права і прававых нормаў асобных княстваў. Яна складалася ва ўзаемасувязі з царкоўным правам і правам суседніх дзяржаў. Аднак пераважную частку земскага права склалі нормы, выпрацаваныя заканадаўчай практыкай 15-16 стст. пад уздзеяннем эканамічных умоў жыцця, класавай барацьбы і барацьбы асобных груповак унутры пануючага класа.
У 14-16 стст. галоўнай матэрыяльнай базай развіцця грамадства Беларусі, як і іншых частак ВКЛ, з’яўлялася сельская гаспадарка.
У 16 ст. было праведзена запрыгоньванне сялян, найбольш поўна былі аформлены правы і прывілеі феадалаў і шляхты, юрыдычна аформілася саслоўе мяшчан, канчаткова склалася сістэма земскага права, адзіная для ўсёй дзяржавы.
Палітычнае і сацыяльна-эканамічнае жыццё княства будавалася на аснове прызнання «даўніны». Кожная частка Вялікага княства захоўвала свой дзяржаўны лад, які дзейнічаў на аснове старажытнарускіх прававых нормаў.
Важнае значэнне мае гісторыя дзяржаўна-прававога будаўніцтва ў перыяд з 1917 г., з часу усталявання савецкай улады на Беларусі і асабліва з моманту ўтварэння БССР. Гістарычныя факты сведчаць аб цяжкасцях станаўлення беларускай савецкай дзяржаўнасці. У руху народа за стварэнне дзяржаўнасці знаходзіць выяўленне гістарычная і нацыянальная самасвядомасць.

Кожны этап развіцця гісторыі дзяржавы і права Беларусі меў свае характэрныя рысы, адрозноваўся пэўнымі тэндэнцыямі, асабліва гэта тычыцца тых паваротных гістарычных рубяжоў, калі ўзнікала неаходнасць пераасэнсавання мінулага з мэтай пазбегнуць ранейшых памылак і абраць правільны напрамак развіцця.
У 16 ст. на тэрыторыі Беларусі актыўна развівалася кнігадрукаванне. Павелічэнне цікавасці да прававых пытанняў мела наступствам і выданне юрыдычнай літаратуры. Пашырэнне ўплыву такога сацыяльнага рэгулятара, як права, а таксама пашырэнне сферы прававога регулявання мела наступствам актывізацыю законатворчасці.
На пачатку 20 ст. калі актывізаваўся рэвалюцыйны і нацыянальна-вызваленчы рух, праблема беларускай нацыянальнай дзяржаўнасці аказалася ў фокусе палітычнай барацьбы. У выніку гэта прывяло до адбудовы беларускай дзяржаўнасці: у сакавіку 1918 г. была абвешчана Беларуская Народная Рэспубліка, а 1 студзеня 1919 г. – БССР.