Магнатския тэатры на тэрыторыи Беларуси

УВОДЗЕНЫ

Пачатак тэатральнага мастацтва Вялікага княства Літоўскага ляжыць у народным тэатры з яго абрадавымі песнямі і танцамі, дзе прысутнічалі элементы гульнявога дзеянні і тэатральнага пераўвасаблення. Элементы тэатралізаванага дзеяння маюцца ў шматлікіх каляндарных (напрыклад, Купалле) і сямейна-бытавых абрадах. Абраду вяселля былі ўласцівы драматычны дзеянне, песні-дыялогі, танцы. Асабліва насычаны элементамі тэатралізацыі вясельны абрад і каляды, падчас якога разыгрывалі цэлае прадстаўленне. [6]
Першымі акцёрамі былі скамарохі, выступленні якіх, насычаныя народнымі песнямі, танцамі, прыказкамі і прымаўкамі, жартамі, усялякімі трукамі, станавіліся падзеяй любога свята. Пазней, у XVII-XVIII стагоддзях, мастацтва скамарохаў пераўтварылася ў балаганы, мастацтва лялечных тэатраў - у батлеек. Часам скамарохі хадзілі з мядзведзямі. Вядомыя школы дрэсіроўкі мядзведзяў у ваколіцах Гродна, Нясвіжа, Мінска, у Ракаве, на Палессі, і найбольш буйная з іх Смаргонская мядзведжая акадэмія, якая існавала ў XVII-XVIII стагоддзях. У Семежава каля Капыля існавала школа вераўчаных скакуноў. [5]
Тэатральнае народнае мастацтва адрознівалася свабоднай імправізацыяй, лёгкасцю пераходу ад сур'ёзнага да смешнага (гульні "Жаніцьба Цярэшкі", "Яшчур", "Жаніцьба Бахар», «Млын», «Дзед і баба», «Каза», «Меланку», «Гусі», «Проса»), гэта і з'явілася асновай мастацтва вандроўных акцёраў. З часам у іх уяўленні з'явіліся сюжэтныя драматычныя і камічныя сцэнкі - інтэрмедыі, затым - народная драма.

ЗАКЛЮЧЭННЕ

Вытокі беларускага тэатра - у народных абрадах і гульнях, у творчасці вандроўных акцёраў - скамарохаў. У XVI стагоддзі паўстаў лялечны тэатр батлейка. XVI- XVIII стагоддзі - шырокае распаўсюджанне атрымаў школьны тэатр, у XVI -XX стагоддзях - народная драма. У 1- й палове XVIII стагоддзя ў гарадах і маёнтках працуюць прыватныя тэатры, некаторыя з іх дасягнулі прафесійнага ўзроўню.
Тэатр у Вялікім княстве Літоўскім - сінтэтычнае мастацтва XIV -XVIII стагоддзяў, якое спалучае ў сваіх творах выразныя сродкі драматургіі, акцёрскай гульні, рэжысуры , жывапісу , музыкі.
Важнае значэнне для развіцця тэатральнага мастацтва Беларусі мела дзейнасць драматурга, акцёра і рэжысёра В. Дуніна - Марцінкевіча , які ў сярэдзіне XVIII стагоддзя пачаў працу па стварэнні беларускага прафесійнага тэатра.
Пачатак XX стагоддзя - новы этап у развіцці беларускага сцэнічнага мастацтва: адкрываецца цэлы шэраг тэатраў, у жанры драматургіі плённа працуюць шматлікія вядомыя беларускія аўтары (Купала, Колас, Родзевич, Аляхновіч і іншыя). Да сярэдзіны XX стагоддзя ў Беларусі працавала 23 прафесійных тэатра. Аднак у гады Вялікай Айчыннай вайны большасць тэатраў зачынілася. Пазней шматлікія калектывы аднавілі сваю дзейнасць, былі створаны новыя.
Падвядучы вынікі вышэйсказанага можна сказаць, што магнацкія тэатры ў Беларусі згулялі велізарную ролю ў развіцці тэатральнага мастацтва на наступныя стагоддзя. Старая беларуская тэатральная школа ўзгадавала далейшае пакаленне акцёраў і іншых тэатральных дзеячаў, аж да нашых дзён.