Паэма Байрана "дон-Жуан" і яе беларускамоўная інтэрпрэтацыя

УВОДЗІНЫ

У цяперашні час ніхто не сумневаецца ў геніяльнасці да Байрана. І тыя, хто высока цэніць свабодалюбства паэта, і тыя, каму агідна яго ціранаборства, згодны ў адным: падобна таму як Шэкспір быў велічэзным англійскім драматургам, Байран быў і застаецца найбольш выдатным паэтам Велікабрытаніі. Сведчаннем таму з'яўляюцца яго мастацкія творы, яго ўплыў на ўсю сусветную літаратуру. Магчыма, ні адзін іншы паэт не зрабіў такога моцнага ўздзеяння на літаратурнае развіццё, як у свой час Байран.
"Дон-Жуан" - цэнтральныя твор зрэлай творчасці Байрана. Менавiта ў гэтай паэме выступае ён перад намі як сатырык і лірык, трыбун і філосаф, іранічны назіральнік і палымяны выкрывальнік. У 1817 годзе ён пераехаў у Італію, дзе на працягу пяці год і былі напісаны 17 песень галоўнага твора Байрана.
У "Дон-Жуане" Байран праявіў сябе і як сапраўдны віртуоз. Няшмат твораў сусветнай літаратуры могуць спаборнічаць з "Дон-Жуанам" у багацці рыфм і майтэрстве выкарыстання класічнай страфы (паэма напісана актавай) для ўвасаблення такога разнастайнага і складанага зместу.
Адметная, найбольш агульная асаблівасць усіх кампанентаў мастацкай формы "Дон-Жуана" - канкрэтнасць, рэзкасць пераходаў у тэматыцы, кампазіцыі, вершы, мове - з'яўляецца ўвасабленнем глыбокай унутранай супярэчлівасці.
Сюжэт аб севільскім свавольніку Дон Жуане развіваўся пісьменнікамі Іспаніі, Італіі, Францыі, Англіі, Германіі і Расіі ў перыяд з сямнаццатага па дваццатае стагоддзе, а ў дваццаць першым стагоддзі паэма была перакладзена на беларускую мову. Вобраз Дон Жуана цярпеў мноства змяненнеў і трактаваўся ў розных нацыянальных культурах, у розны час, рознымі пісьменнікамі па-рознаму. Яго папулярнасць складаецца ў яго ўніверсальнасці, ў тым, што ён ўсеабдымны. У аснове сюжэту аб Дон Жуане былі ідэі, якія раскрывалі як пісьменнікі эпохі Барокка ў Іспаніі, так і дзеячы Срэбранага стагоддзя ў Расіі, як камедыографы, так і трагікі... Дон Жуан не адзін, гэта не адна легенда, не адна кніга, іх шмат, дзесяткі,...

ЗАКЛЮЧЭННЕ

Такім чынам, хочацца яшчэ раз падкрэсліць важнасць абранай мной тэмы, бо кожная песня паэмы "Дон-Жуан" уключае ў сябе нейкі новы вынік як для аўтара, так і для чытача. Дае параду ў жыцці і надзею на ўласныя сілы. Вядома, не абыходзіцца і без гумару. Шмат жарту, ўзятага з арыгіналу, і свайго ўласнага, разбаўляе сюжэт паэмы ў час непрыемных падзей.
У “Дон-Жуане” Байран праявіў сябе як сапраўдны віртуоз верша, выдатна спалучыўшы багацце рыфм і майстэрства выкарыстання класічнай страфы (актава). Дон-Жуан – гэта сапраўды вечны вобраз, вобраз, у якім немагчыма паставіць кропку, вобраз жывы, зменлівы, надзённы .
Лірыка Байрана многае запазычыла з фальклору, магчыма таму, што сам паэт любіў народныя песні і перакладаў іх, але не глядзячы на гэта,. ён увесь час шукаў свой асабісты маральна-этычны ідэал.
“Літаратурная дзейнасць была галоўнай у жыцці Байрана, па ёй мы мяркуем аб ім як аб чалавеку, але яго рознабаковая актыўнасць не вычэрпвалася ёю. Паэт, які апеў волю і аддаў жыццё за волю, жыве ў свядомасці людзей XXI стагоддзя. Ідэі і ўся разнастайнасць формаў паэзіі Байрана ўзбагачаюць духоўны свет нашага сучасніка, выхоўваюць нянавісць да зла і высокую павагу да змагароў.
Паэзія Байрана падахвочвае вострай цікавасцю да праблем сацыяльнага прагрэсу, спрыяе маральнаму ўдасканаленню асобы, развівае эстэтычнае пачуццё.
Магнетызм, уласцівы творчасці Байрана, не слабее, узмацняецца.” [8, с.142]
“Не выпадкова "Дон-Жуан" на працягу доўгага часу уваходзіць у круг чытання рускага грамадства. Гэты твор трывала ўвайшоў у класіку, першым чынам таму, што здолеў сваімі выявамі, сваім вершаваным "целам" выклікаць уздым разумовай дзейнасці і высакародныя пачуцці.
...