"Ідэя прыродацэнтрызму ў паэме Я.Коласа "Новая зямля"

Уводзіны

Апантанасць зямлёю, еднасць зямлі, прыроды і чалавека -тэмы, якія здаўна распрацоўвае сусветная і беларуская літаратуры. Хтанічная сфера, напэўна, з’яўляецца захавальніцай самых старажытных загадак быцця. Да гэтай таямніцы спрычыніліся такія пісьменнікі-інтэлектуалы XX стагоддзя, як Кнут Гамсун, Уільям Фолкнер, Карлас Кастанеда, а таксама беларускія аўтары Кузьма Чорны, Іван Мележ, Віктар Казько.
Колас з яго творчай інтуіцыяй таксама востра адчуваў наяўнасць зямной таямніцы.
Выключная роля паэмы Якуба Коласа "Новая зямля" па- сапраўднаму ацэнена сёння. Твор лічыцца ўзорам прыгожага айчыннага пісьменства, успрымаецца грамадствам як выдатная з'ява нацыянальнай культуры, як мастацкая энцыклапедыя народнага жыцця. "Сакрэт эстэтычнай прыгажосці, мастацкай прыцягальнасці гэтага твора ў тым, што аўтар здолеў паглядзець на рэчаіснасць як сапраўдны народны пясняр. Ён смела дастасаваў да сваіх герояў мерку быційную, агульначалавечую, тую, што выпрацавана сусветнай літаратурай. Жыццё герояў паэмы, іхні паўсядзённы побыт, мары, надзеі, спадзяванні, маральны вопыт, светапоглядныя прынцыпы, іхняе разуменне сэнсу жыцця, прызначэння чалавека маюць неацэнную каштоўнасць, непераходзячае значэнне." .
Героі паэмы прывабліваюць чытача высокімі маральнымі якасцямі, іх духоўны вопыт асабліва каштоўны тым, што яны жывуць у цесным адзінстве з прыродай. Для больш глыбокай мастацкай глыбіні і выразнасці, для больш дэталёвай і значнай выкрышталізаванасці вобразаў аўтар удала ўводзіць у тканіну мастацкага палатна раслінны свет.
Мэта маей курсавой працы: раскрыць гарманічнае існаванне чалавека на зямлі як канцэпцыя мастацкага мыслення, прааналізаваць вобраз вечнай Прыроды ў паэме “Новая зямля”
...

Заключная частка

“У сусветную літаратуру Якуб Колас увайшоў як "беларускі Гамер", стваральнік нацыянальнай "Іліяды" і "Адысеі" – менавіта такія аналогіі напрошваюцца пры думцы аб ягоных "Новай зямлі" і "Сымоне-музыку"... Імя Якуба Коласа, аднаго з буйнейшых песняроў сялянства, стваральніка маляўнічых беларускіх краявідаў, самабытнага філосафа, надзвычай натуральна глядзіцца ў шэрагу імёнаў класікаў сусветнай літаратуры”, – сказаў пра песняра беларускі літаратуразнавец М. Тычына.
Паэма «Новая зямля» (1911 — 1923). Гэта — панарамны малюнак жыцця працоўнага беларускага сялянства напярэдадні першай рускай рэвалюцыі, сапраўдная энцыклапедыя яго паўсядзённага побыту, летапіс імкненняў і мар, трывог і надзей. Тут і надзіва глыбокае адлюстраванне духоўнага свету простых людзей, і непаўторныя малюнкі роднай прыроды, і спроба філасофскага асэнсавання заканамернасцей грамадскага жыцця. Паэт абмалёўвае нястрымнае імкненне герояў да шчасця, да такога месца ў жыцці, якога яны заслугоўваюць сваёй працоўнай дзейнасцю, усведамленнем сваёй ролі ў грамадстве, маральнай і духоўнай перавагі над прадстаўнікамі паразітычных класаў. I адначасова, навучаны вопытам усяго гістарычнага развіцця, размахам і плёнам трох рэвалюцый, бачыць ілюзорнасць намаганняў здабыць сабе зямлю і волю тымі сродкамі. Але аўтар не можа, не мае права, не мае такой улады, каб папярэдзіць герояў, паказаць ім адзіна правільны шлях.
Паэму Якуба Коласа «Новая зямля» часта называюць энцыклапедыяй сялянскага жыцця. Аднак яе можна назваць і паэтычным гімнам прыродзе, паэтычным календаром прыроды, энцыклапедыяй беларускай прыроды. Якую б «прыродную» назву мы ні далі паэме, адно застаецца несумненным: твор не меў бы той адметнасці, якая яму ўласціва, без тэмы прыроды. Тэма беларускай прыроды настолькі арганічна ўпісваецца ў паэтычную канву твора, што яе вобразы часам і «ажываюць». ...