Фальклор и мифология в произведении Яна Борщевского "Шлихциц завальня" либо " Беларусь у фантастычных апавяданнях"

Міфалогія – гэта своеасаблівы светапогляд часоў паганства. Міфы паходзяць з глыбокай старажытнасці, з таго часу, калі безабаронны перад прыроднымі стыхіямі чалавек імкнуўся даць сваё тлумачэнне магутным сілам прыроды. Міфалогія занатавала стасункі чалавека і прыроды, тлумачачы для яго прыродныя, релігійныя і маральныя з’явы жыцця. Вобразы міфаў – гэта форма, у якой усвядомлена ўражанне, менш вядомае паказана праз больш вядомае, зразумелае.
Старажытны чалавек ўяўляў, што ўсё вакол яго такое ж жывое, як і ён сам, што прырода таксама мае душу. Таму нашыя продкі апісвалі падзеі і тлумачылі іх толькі як дзеянні ў форме аповяду. Інакш кажучы, яны расказвалі міфы замест таго, каб рабіць аналіз падзей. Як вядома, пасля прыняцця хрысціянства міфалогія стала часткай фальклора, і ўжо адтуль пранікла ў сусветную літаратуру, стала адной з багацейшых крыніц мастацтва. Вобразы міфалагічных істотаў служылі крыніцай натхнення для мастакоў і літаратараў, шматлікія і таемныя паўстаюць яны і на старонках твораў беларускіх пісьменнікаў.
У дадзенай працы разглядаецца ўзаемасувязь міфалогіі і літаратуры на прыкладзе творчасці Яна Баршчэўскага, якога нездарма клічуць адным з першых сярод пачынальнікаў новай беларускай літаратуры. Баршчэўскі жыў і пісаў у гістарычных умовах, калі светапоглядны феномен, які завецца зараз “беларускай нацыянальнай ідэяй”, яшчэ толькі пачынаў фарміравацца. Нягледзячы на тое, што большасць твораў пісьменніка былі створаны на польскай мове, прысвечаныя яны мілай сэрцу зямлі, што завецца Беларусь. Гэтае пачуццё замілавання накіравала і яго творчыя імкненні да пошукаў асаблівых формаў, характэрных толькі для беларускага народа, для яго існаснай прыроды, каб абаперціся на іх у мастацкай творчасці.
Творчасць Яна Баршчэўскага з’яўляецца сапраўдным культурным і нацыянальным феноменам. Творы паэта і празаіка, аўтара публіцыстычных ...

У дазденай працы мы разгледзілі ўзаемасувязь міфалогіі і літаратуры на прыкладзе твораЯ.Баршчэўскага “Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях”.Ян Баршчэўскі – знакавая постаць беларускай літаратуры, адметная фігура ў літаратурнай спадчыне славян. Яна вартая прызнання і ўвядзення ў сусветную літаратурную плынь. Творы Яна Баршчэўскага з вялікай прыцягальнай сілай: яны зразумелыя сучаснаму чытачу, стала жывуць у нашым асяродзі. Пісьменнік у сваіх творах адлюстроўвае жыццё простага люду, сваю блізкасць да яго. Ён быў сапраўдным сынам беларускага народа, творы якога назаўсёды ўвайшлі ў скарбонку нашай духоўнай спадчыны.
Для шмат якіх аўтараў звышнатуральнае сталася ўсяго толькі падставаю дзеля апісання такіх рэчаў, якія яны ніколі не адважыліся б згадаць у рэалістычных тэрмінах, што выдатна ілюструе проза Баршчэўскага, які ў сваёй творчасці плённа выкарыстоўваў прыёмы мастацкай умоўнасці. “Шляхціц Завальня” – гэта шматузроўневы твор. Бачыць у ім адно толькі фальклорна-этнаграфічны ўзровень і назваць “напаўфальклорным зборнікам” недастаткова. На жаль, з-за панавання ў нашай навуцы пэўных стэрэатыпаў на дадзеную праблему беларуская крытыка бачыла і аналізавала адно толькі паверхневы ўзровень твораў Баршчэўскага. Той узровень, які “с русской точки зрения” характарызаваў напрыканцы ХІХ ст. акадэмік А. Пыпін, які не хацеў і не здолеў убачыць у “Шляхціцы Завальні” нешта большае, чым этнаграфічнае апісанне Беларусі ды выкарыстанне беларускага фальклору. Думку А. Пыпіна падтрымаў і развіў акадэмік Я. Карскі, а гэта надзвычай моцна ўплывала на метадалогію аналізу творчасці Яна Баршчэўскага пазнейшымі даследчыкамі.[4, c. 190]
Перш-наперш, нам трэба памятаваць, што творы Баршчэўскага напісаны пад моцным уплывам рамантычнай літаратуры, а дух рамантызму – выдатная глеба для міфатворчасці. У той час, калі расійскі цар Мікалай І сваім загадам забараніў ужываць у афіцыйных дакументах тэрмін...