Заканадаўства Вялікага княства Літоўскага , Рускага і Жамойцкага перыядаў бескаралеўяў 1572-1574, 1574-1576, 1586-1588, 1632, 1648 гг.

Гісторыя права Беларусі бярэ свой пачатак з спрадвечных часоў, калі асноўнай крыніцай права было звычайнае права. Яно складалася непасрэдна з грамадскіх адносін, якія былі ўхваленыя і зацверджаныя грамадскімі і дзяржаўнымі органамі і выкарыстоўваліся на працягу даволі доўгага часу.
Разгляд крьшіц беларускага феадальнага права мэтазгодна пачынаць з характарыстыкі агульназемскіх, абласных, гарадскіх і валасных грамат (прывілеяў), якія ў дзяржаўнаправавым жыцці Вялікага княства Літоўскага мелі асабліва важнае значэнне.
Агульназемскія прывілеі звычайна выдаваліся пры ўступленні новага князя на прастол або пасля якіхнебудзь важных падзей у жыцці дзяржавы. Яны дзейнічалі на ўсёй тэрыторыі ВКЛ (зразумела, і на ўсёй тэрыторыі сучаснай Беларусі) і былі абавязковьші для выканання ўсімі жыхарамі дзяржавы, у тым ліку і службовымі асобамі. У агульназемскіх прывілеях выкладаліся правы і абавязкі розных класаў і груп насельніцтва, замацоўвалася прававое становішча органаў улады і кіравання, вызначаліся прынцыпы іх узаемаадносін, асвятляліся іншыя пытанні. У названых прывілеях змяшчаліся нормы крымінальнага, цывільнага, дзяржаўнага права, у якіх закраналіся толькі асноўныя палажэнні і прынцыпы гэтых галін права, напрыклад агульныя прынцыпы крымінальнай адказнасці, асноўныя палажэнні права ўласнасці, спадчыннага, абавязацельнага права і г.д.
Сучасная сацыяльна-эканамічная рэальнасць патрабавала істотных змен у заканадаўстве краіны. Важнае значэнне для яго распрацоўкі і развіцця мае вывучэнне вопыту краін з рыначнай эканомікай і высокім узроўнем палітычнай культуры. Неабходным бачыцца і ўлік уласнага гістарычнага вопыту ў праватворчасці. Галоўнымі крыніцамі вывучэння феадальнага права Беларусі з’яўляюцца Статуты 1529, 1566, 1588, 1632 і 1648 гадоў. Іх распрацоўка і прыняцце стала вяршыняй сістэматызатарскай і кадыфікацыйнай дзейнасці ў ВКЛ.
Мэтай даннай працы з’яўляецца вывученне асаблівасцей заканадаўства Вялікага княства Літоўскага , Рускага і Жамойцкага перыядаў...

Прававыя дакументы ХVI ст. канкрэтна вызначалі прававы статус самастойных суб’ектаў права, да якіх адносілі: дзяржаву, царкву, манастары, свабодных сялян, сялянскую грамаду. Важнае значэнне мае размежаванне праваздольнасці і дзеяздольнасці суб’ектаў, хаця гэтыя катэгорыі ў той час у крыніцах не сустракаюцца. Пэўныя супярэчнасці ўзнікаюць пры вызначэнні аб’ектаў права: лясы, лугі, маенткі з залежнымі людзьмі, чэлядзь нявольную. Увогуле асновай ўсяго грамадзянскага права з’яўляецца права ўласнасці, права на сервітуты, залогавае права. Статуты адлюстроўваюць працэс станаўлення і развіцця гэтых правоў у ВКЛ у ХVI- ХVII ст. Асаблівая ўвага надавалась праву ўласнасці на землю, таму што яна была галоўным сродкам вытворчасці і крыніцай улады.
Сервітуты ўяўляюць сабой рэчавае права адносна карыстання чужой маемасцю ў інтарэсах пэўнай асобы і датычаць так званых угоддзяў. Сервітутнае права давала магчымасць сялянам і гараджанам забяспечваць свае гаспадарчыя інтарэсы. Пры гэтым Статуты кіраваліся ў першую чаргу неабходнасцю ўліку правоў як шляхты, так і прадстаўнікоў ніжэйшых саслоўяў грамадства.