Суперніцтва ВКЛ з Маскоускай дзяржавай

Актуальнасць даследавання дадзенай тэмы вызначаецца той роляй якую займаюць узаемаадносіны ВКЛ і Маскоўскай дзяржавы у гісторыіі.Супярэчнасці паміж ВКЛ і Вялікім Княствам Маскоўскім, якія наспявалі гадамі, ўрэшце выліліся ў шэраг войнаў. Маскоўскае княства ў другой палове XV ст. стала імкліва мацнеть і пашыраць свае ўладанні, прэтэндуючы на гегемонію ва Усходняй Еўропе. Акрамя націску з усходу ВКЛ павінна была адбіваць рабаўнічыя напады татараў з Крымскага ханства. Пачатак праўлення Жыгімонта Аўгуста знаменаваны правядзеннем аграрнай рэформы, так званай "валочнай памеры", якая стала важным этапам развіцця гаспадаркі ў ВКЛ.
Інфлянцкая (Лівонская) вайна з Маскоўскай дзяржавай прывяла ВКЛ да значных тэрытарыяльных стратаў на Полаччыне і з'явілася прычынай унктранага палітычнага крызісу, які вымушаў палітычную эліту дзяржавы ісці на больш шчыльныя кантакты з Польшчай, якая ў выпадку аб'яднання абяцалі ваенную дапамогу. У выніку была падпісана Люблінская унія, якая прывяла да аб'яднання ВКЛ і Кароны Полскай у адну дзяржаву - Рэч Паспалітую.

Такім чынам , можна з’рабіць наступныя высновы:
Асаблiвасцю утварэння ВКЛ з'яуляецца перавага палiтычных прычын над эканамiчнымi- неабходнасць барацьбы са знешняй небяспекай ( з захаду ад нямецкiх рыцарскiх ордэнау i з усходу ад Залатой Арды). Князь Мiндоуг у 1252 годзе каранавауся i прыняу тытул у сваей рэзiдэнцыi у Наваградку. Пачынаючы з Мiндоуга ВКЛ праводзiць актыуную знешнюю палiтыку. У 1262 годзе Мiндоуг з Аляксандрам Неускiм прыняу удзел у паходзе супраць крыжакоу. Крыжакам тады не удалося пранiкнуць у землi сярэдняга цячэння Заходняй Дзвiны. У 1213 годзе Мiндоуг загiнуу у вынiку змовы варожых яму лiтоускiх князей. Вялiкiм князем абвяшчае сябе жэмайцкi князь Трайнат. Ен распаусюдзiу сваю уладу на Гарадню i амаль на усю Чорную Русь.У канцы XIII ст.вялiкiм князем стау Вiцень. Пасля смерцi Вiценя трон заняу яго брат Гедымiн. Палiтыка Гедымiна была накiравана на далейшае унутранае i знешняе умацаванне ВКЛ i пашырэнне яго тэрыторыi.
К канцу XV ст. амаль скончылася палітычнае аб’яднанне паўночна-усходняй Русі пад уладай Вялікага князя Маскоўскага. Маскоўскі Вялікі князь прэтэндаваў на ролю адзінага праваслаўнага гасудара – абаронцу інтарэсаў праваслаўнага насельніцтва. Канфрантацыя паміж Маскоўскай дзяржавай і Вялікім княствам прывяла спачатку да неабвешчанай прымежавай вайны працягласцю з 1487 па 1494 гг. У 1500 г. канчаткова былі разарваны адносіны паміж Рускай і Літоўскай дзяржавамі.. У выніку у 1503 г. было заключана перамір’е тэрмінам на 6 гадоў. ВКЛ вымушана было адмовіцца на карысць Масквы ад усёй верхнеокскай Украіны, ад Чарнігава-Северскай зямлі, у тым ліку і ад Гомеля, ад значнай часткі Смаленскай і Віцебскай зямель.