Асноўныя канцэпцыі сучаснай архітэктуры. Прасторавая канцэпцыя"

Сучасная архітэктура Беларусі развіваецца пад уплывам агульнасусветных мастацкіх, тэхналагічных і культурных працэсаў. Таму з упэўненасцю можна казаць аб тым, што амаль усе ідэі і ўсе канцэпцыі сучаснай архітэктурнай думкі і практыкі знаходзяць сваю перапрацоўку, адлюстраванне і ўвасабленне ў творчасці сучасных беларускіх архітэктараў.
Адной з асноўных канцэпцый у архітэктуры ХХ – пачатку ХХІ ст. з’яўляецца прасторавая канцэпцыя. Гэтая канцэпцыя прайшла ў сваім развіцці дастаткова цікавы і працяглы шлях. Да яе фарміравання маюць дачыненне шматлікія тэарэтыкі сусветнай архітэктуры, такія як Ле Карбюзье, Л.Ф. Райт, Міс Ван дэ Роэ, К. Норберг-Шульц, М. Ладоўскі, А. Некрасаў і іншыя.
У другой палове ХХ – пачатку ХХІ ст. ідэі гэтай канцэпцыі пачалі дастаткова паспяхова рэалізоўвацца і ў беларускай архітэктуры.
Гэтае даследванне будзе прысвечана вывучэнню прасторавай канцэпцыі сучаснай архітэктуры.
Яго задачамі з’яўляюцца наступныя:
1. Разгляд праблемы прасторы ў тэорыі архітэктуры ХХ – пачатку ХХІ ст.
2. Характарыстыка рэалізацыі прасторавай канцэпцыі ў сучаснай архітэктуры Беларусі.  

Такім чынам, асноўнай катэгорыяй прасторавай канцэпцыі з’яўляецца паняцце “прастора” – важнейшы і неад’емны пачатак архітэктуры.
Фарміраванне прасторавай канцэпцыі бярэ свае вытокі з пачатку ХХ ст. Такія славутыя архітэктары, як Ле Карбюзье, Л.Ф. Райт, Міс Ван дэ Роэ, звяртаюць увагу на асаблівыя якасці і функцыі прасторы ў архітэктуры і ствараюць канцэпцыі “арганічнай архітэктуры” і свабоднай прасторы, тэорыю геаметрычных прынцыпаў. Суаднясенне катэгорый маса, прастора і форма даследвалі савецкія архітэктары М. Ладоўскі, А. Габрычэўскі, А. Некрасаў. Вядомы тэарэтык архітэктуры А. Рапапорт вызначыў тыпы архітэктурнай прасторы, мовы іх апісання а таксама віды прасторавых канцэпцый у архітэктуры. К. Норберг-Шульц прапанаваў фенаменалагічны падыход і распрацаваў іерархію відаў прасторы ў архітэктуры.
У пачатку ХХІ с. новым паняццем у архітэктуры стала віртуальная прастора. Дзякуючы сучасным тэхнічным магчымасцям архітэктура атрымала доступ да прынцыпова новых форм праектавання і ўвасаблення самых рэвалюцыйных прасторавых ідэй.
У сучаснай архітэктуры Беларусі рэалізацыя прасторавай канцэпцыі найбольш яскрава і паспяхова адбываецца ў кірунку прасторавай арганізацыі гарадоў. У аснове беларускага горадабудаўніцтва ў канцы ХХ – пачатку ХХІ ст. ляжаць прынцыпы адзінства, сінтэза гістарычнага асяроддзя, ландшафта, спалучэнне такіх элементаў, уключэнне ў архітэктурна-ландшафтнае асяроддзе моцных эмацыянальных акцэнтаў.