Монография по источниковедению истории Беларуси

УВОДЗІНЫ

Сярод крыніц па гісторыі Беларусі асобае месца займаюць летапісы. Фактычна гэта найбольш старажытныя пісьмовыя крыніцы, у якіх змяшчаецца багацейшая інфармацыя па гісторыі нашай краіны.
Важнай адметнасцю летапісаў з’яўляецца строгая храналагічная фіксацыя паслядоўнасці падзей у іх. Менавіта дзякуючы летапісам гісторыкам стала дакладна вядома пра полацкіх князёў Рагвалода, Ізяслава, Брачыслава, Усяслава Чарадзея; пра барацьбу Полацка і Турава з магутнымі Кіевам і Ноўгарадам; пра крывавую бітву на Нямізе і шматлікія іншыя драматычныя і велічныя старонкі нашай гісторыі.
Летапісы – гэта асаблівыя творы пісьменства, у якіх суіснуе дакументальнасць і самастойны погляд на падзеі летапісца, сапраўднасць і мастацкі вымысел. Але ад гэтага яны не губляюць сваёй вартасці і значнасці.
Гэта работа будзе прысвечана аднаму з найбольш каштоўных і цікавых даследванняў беларуска-літоўскіх летапісаў XV-XVI стст., праведзеных яшчэ у 1960-я гг. айчынным філолагам В.А. Чамярыцкім, - манаграфіі “Беларускія летапісы як помнікі літаратуры. Узнікненне і літаратурная гісторыя першых зводаў”. Мэтай работы з’яўляецца знаёмства са зместам навуковага даследвання В.А. Чамярыцкага.
Задачы работы:
1. Разгледзець характарыстыку першага летапіснага звода, зробленую В.А. Чамярыцкім.
2. Пазнаёміцца з летапісамі XVI ст. як з крыніцамі айчыннай гісторыі.

ЗАКЛЮЧЭННЕ

Манаграфія вядомага беларускага філолага і даследчыка помнікаў айчыннай літаратуры В.А. Чамярыцкага “Беларускія летапісы як помнікі літаратуры. Узнікненне і літаратурная гісторыя першых зводаў” з’яўляецца каштоўнай крыніцай інфармацыі аб беларуска-літоўскіх летапісах XV-XVI стст.
Аўтар кнігі дае дэтальную характарыстыку трох літоўска-беларускіх летапісных зводаў: першага беларуска-літоўскага звода 1446 г., другому беларуска-літоўскаму зводу – “Хроніцы Вялікага княства Літоўскага і Жамойцкага”, створанай ў Вільні ў першай палове XVI ст. і трэцяму летапіснаму зводу – “Хроніцы Быхаўца” другой паловы XVI ст.
Аналізуючы гэтыя гістарычныя і літаратурныя крыніцы, В.А. Чамярыцкі шмат увагі аддае высвятленню аўтарства гэтых летапісаў і хронік, тых крыніц, якія служылі асновай для іх напісання. Даследчык адзначае літаратурныя, моўныя і гістарычныя асаблівасці гэтых трох літоўска-беларускіх летапісных зводаў. Варта адзначыць, што разглядаючы беларуска-літоўскія летапісы і хронікі перш за ўсё як літаратурныя творы, аўтар манаграфіі дастаткова падрабязна характарызуе іх і як гістарычныя помнікі часоў Вялікага княства Літоўскага.
Негледзячы на тое, што манаграфія В.А. Чамярыцкага “Беларускія летапісы як помнікі літаратуры. Узнікненне і літаратурная гісторыя першых зводаў” выйшла ў свет у 1969 г., яна не згубіла сваёй навуковай каштоўнасці і актуальнасці і сёння. Кожны даследчык летапіснай і хранікальнай беларуска-літоўскай літаратуры не можа абмінуць сваёй увагай гэтае цікавае, насычанае канкрэтнай інфармацыяй і прыкладамі даследванне.