Реферат

УВОДЗІНЫ

Для беларускай асветы ў перыяд Адраджэння ў ВКЛ характэрны два перыяды. Першы перыяд – гэта канец XV – першая палова XVI ст., другі перыяд – другая палова XVI ст. – пачатак XVII ст., дзе для першага перыяда характэрным з'яўляецца пачатак кнігадрукавання, станаўленне агульнадзяржаўнага заканадаўства (Статут ВКЛ), узнікненне паэзіі, пранікненне рэнесансавых матываў у палацава-замкавае будаўніцтва і мастацтва. Другі этап эпохі Адраджэння характарызуецца ўзнікненнем новай плеяды навукоўцаў і пісьменнікаў, у сувязі з чым адбылося паскарэнне культурнага развіцця культуры.
Знакамітымі паслядоўнікамі асветніцкіх спраў Ф.Скарыны з’яўляліся С.Будны і В.Цяпінскі. Вядомымі таго перыяду з'яўляюцца творы мемуарнай літаратуры Ф.Еўлашоўскага, Я.Цадроўскага, Ф.Кміты-Чарнабыльскага, А.Філіповіча, а таксама абаронцы праваслаўнай царквы браты Зізаніі, М.Сматрыцкі (“Трэнас”), Л.Карповіч. а з боку каталіцкай і уніяцкай цэркваў выступалі П.Скарга, І.Пацей, Л.Крэўза, Я.Намыслоўскі.
Выдавалася вучэбная літаратура і для школ. Сярод аўтараў вядомым быў Л.Зізаній, які выдаў “Азбуку” і “Граматыку славенскую”. А ў 1619 г. у Еўі была выдадзена “Граматыка”, якую склаў М.Сматрыцкі.
Але не так вядомы сярод аўтараў такія імёны як С.Собаль і І.Капіевіч. у той час калі іх дзейнасць мела не меншае значэнне, чым папярэдніх аўтараў. Менавіта пра іх ролю ў развіцці і ўдасканаленні кірыліцы і пойдзе размова ў рэфераце.

ЗАКЛЮЧЭННЕ

С.Собаль і І.Капіевіч з'яўляюцца найбуйнейшымі кнігадрукарамі свайго часу. С. Собаль надрукаваў 19 кніг, некаторыя з якіх выдаваліся 2 – 3 разы. Ён быў належным прадаўжальнікам асветніцкай і выдавецкай дзейнасці Ф. Скарыны і I. Фёдарава.
С. Собаль упершыню ўжыў тэрмін «буквар», а да яго дапаможнік па навучанні першапачатковай грамаце называўся «Азбука». «Буквар» быў вынікам творчай дзейнасці беларускага асветніка. Ён быў вядомы не толькі беларусам, рускім, украінцам, але і замежным чытачам, пра што сведчаць запісы на яго тытульных лістах.
Дзякуючы І.Капіеўскаму ў Расіі ўпершыню адлілі новы шрыфт, які ў далейшым атрымаў назву грамадзянскага. Але тут да месца не столькі гэтая назва, а і іншая – “капіеўка”... Хіба не гучыць? Гэты шрыфт у XV-XIX стагоддзях быў узяты за аснову балгарскага і сербскага алфавітаў. Пазней – украінскага, беларускага і многіх іншых народаў. Сапраўды Ілья Капіевіч – беларус. Хоць і па сённяшні дзень у некаторых аўтарытэтных выданнях яго па звычцы адносяць да рускіх, а часам называюць палякам. Нам, беларусам, да такой несправядлівасці не прывыкаць. Аднак і не будзем забываць, што яшчэ вядомы рускі бібліёграф Васілій Сопікаў назваў Ілью Капіевіча “белорусцем”. Дасканала авалодаў рускай, нямецкай, лацін-скай і іншымі мовамі.Вяртанне кнігавыдаўца ў родныя мясціны радасці не прынесла.
Апошнія гады Капіевіч пражыў у Расіі, дзе служыў у Пасольскім прыказе. Ёсць сведчанні, што ён балюча перажываў трагедыю сваёй Радзімы ў гады Паўночнай вайны, калі насельніцтва беларускіх земляў скарацілася амаль на трэць, калі загадамі Пятра былі спаленыя Магілёў і Віцебск, узарваная полацкая Сафія, дзе цар з прыдворнымі ўчыніў уласнаручную крывавую расправу над грэка-каталіцкімі святарамі. Да нашых дзён гісторыя захавала дзесяць кніг Іллі Капіевіча. Усяго ж з 1699 да 1706 года ён выпусціў і падрыхтаваў да друку звыш дваццаці выданняў, якія сёння можна назваць навукова-папулярнымі. Зробленае Капіевічам высока ацанілі расійскія гісторыкі — знаўцы...