Дзяржаўны лад Вялікага княства Літоўскага ў ХV-ХVІ ст.ст.

УВОДЗІНЫ

Задача навукі гісторыі дзяржавы і права – вывучэнне гістарычнага ходу падзей у іх канкрэтнасці і храналагічнай паслядоўнасці, выяўленне асноўных заканамернасцей развіцця структуры і дзейнасці органаў дзяржаўнай улады і правадносін грамадзян, прававога становішча класаў, саслояў і розных сацыяльных груп насельніцтва, выяўленне і вывучэнне крыніц права, высвятленне развіцця асобных галін права і дзяржаўнага, адміністрацыйнага, цывільнага, крымінальнага, судова-працэсуальнага і інш.
Гісторыя дзяржавы і права Беларусі вывучае працэсы ўзнікнення і развіцця дзяржавы і права на тэрыторыі нашай Радзімы ў іх цеснай узаемасувязі на розных этапах жыццядзейнасці нашых суайчыннікаў.
Адным з самых цікавых этапаў у гісторыі Беларусі з'яўляецца перыяд Вялікага княства Літоўскага.
Гэта дзяржава на працягу некалькіх вякоў была адной з самых магутных на еўрапейскім кантыненце. І было б памылкай не разгледзець і не вывучыць гэтую слаўную старонку беларускай гісторыі.
Прадстаўляецца асаблiва важным вылучыць асновы дзяржаўнага ладу ВКЛ у 15-16 ст.ст.
Аб΄ектам у работе з΄яўляюцца адносiны памiж цэнтральнымi i мясцовымi органамi дзяржаўнай улады ВКЛ перыяду 15-16 ст.ст.
Прадмет – дзяржаўны лад ВКЛ.
Цэль работы – выявiць асаблiвасцi дзяржаўнага ладу ВКЛ у 15-16 ст.ст.
Задачы работы вызначаюцца цэллю работы i заключаюцца ў тым, каб выявiць агульныя асновы дзяржаўнага ладу ВКЛ, раскрыць сутнасць цэнтральных органаў дзяржаўнай улады, ахарактарызаваць мясцовыя органы дзяржаўнай улады, выявiць асаблiвасцi судовай сiстэмы ВКЛ.

ЗАКЛЮЧЭННЕ

Такiм чынам, Вялікае княства Літоўскае, Рускае і Жамойцкае было феадальнай манархіяй, дзе феадалам было забяспечана права валодання залежным насельніцтвам – сялянамі. Насельніцтва княства падзялялася на дзве вялікія групы – феадалаў-землеўласнікаў і феадальна-залежнае насельніцтва. Насельніцтва падзялялася на саслоўі – шляхту, мяшчан, духавенства і сялян.
Увесь апарат улады і кіравання ад вялікага князя да цівуна і дзесяцкага дзейнічаў выключна ў інтарэсах класа феадалаў, які складаў прыкладна 10 % насельніцтва краіны, забяспечваў яго эканамічныя, палітычныя і асабістыя правы і ўладу над астатнім насельніцтвам.
У XIV-XVI стст. у Вялікім княстве Літоўскім склалася дакладная і акрэсленая сістэма прадстаўнічай манархіі.
Прадстаўнічыя ўстановы сур'ёзна абмяжоўвалі ўладу вялікага князя, спрыялі замацаванню федэратыўных асноў дзяржавы, якія мелі тэндэнцыю да легітымнага развіцця. Гэта вынікала з умоў, у якія было пастаўлена княства, г.зн. з поліэтнічнасці манархіі, з наяўнасці моцнай і шматлікай зямельнай арыстакратыі, выбарнасці велікакняжацкай улады і цесных палітычных зносін з канстытуцыйнай Польшчай.
1 ліпеня 1569 г. на сойме ў польскім горадзе Люблін быў падпісаны акт уніі, паводле якой Польскае Каралеўства і Вялікае княства Літоўскае ўтваралі сумесную федэратыўную дзяржаву Рэч Паспалітая. Да збліжэння з Польскім каралеўствам ВКЛ штурхалі не толькі замежнапалітычныя цяжкасці, але і ўнутраная сітуацыя ў краіне. У ХVІ ст. шляхта ВКЛ прагнула вызваліцца з-пад кантролю магнацкай вярхушкі, разглядаючы ў якасці ўзору бурлівае развіццё правоў шляхты ў Польскім каралеўстве.