Фармiраванне асноyных агульнарасiйскiх палiтычных партый у канцы 90-х гадоу ХІХ ст. –пачатку ХХ ст.

УВОДЗІНЫ.

На мяжы XIX - XX стст. Расія была вялікай сусветнай дзяржавай. У Расійскай імперыі захоўваўся саслоўны лад, але бурна ішоў працэс змены дваранства, духавенства, купецтва, сялянства, казацтва, мяшчанства ў класы і сацыяльныя пласты, характэрныя ўжо для новага часу. Асабліва хутка рос пры гэтым пралетарыят. Эканоміка Расіі ў XIX - пачатку XX ст. прагрэсавала. У палітычным дачыненні Расія ў канцы XIX - пачатку XX стагоддзяў ўяўляла сабой манархію з неабмежаваным самадзяржаўным царом. Працэс фарміравання палітычных партый у Расіі ішоў з відавочным спазненнем у параўнанні з заходнееўрапейскімі краінамі.
Расійскія партыі можна падзяліць на сацыялістычныя (адмаўлялі прыватную ўласнасць і арыентавалісь ў перспектыве на ажыццяўленне той ці іншай мадэлі сацыялізму), лібэральныя, традыцыяналісцкія-манархічныя і «нацыянальныя» (разглядвалі тую ці іншую ідэалогію скрозь прызму нацыянальных, не вялікарускіх інтарэсаў).
Зыходным пунктам для аналізу станаўлення партыйнай сістэмы служаць асаблівасці сацыяльна-эканамічнага, палітычнага і духоўнага развіцця Расіі канца XIX - пачатку XX стагоддзя.
Унікальны быў сам парадак утварэння партый у Расіі. Прабацькам расійскіх палітычных партый выступала «Народная воля» (1879 - 1882). На прамое сваяцтва з гэтай палітычнай арганізацыяй тэрарыстаў (якія, дарэчы, ужо называлі сябе партыяй) прэтэндавалі эсэры, а на ўскоснае - сацыял-дэмакраты і нават кадэты. Аднак першымі ў краіне з'явіліся нацыянальныя партыі, прычым амаль усе яны ў той ці іншай меры выкарыстоўвалі сацыялістычную ідэалогію: Гнчак (1887 г.), Дашнакцутюн (1890 г.), Сацыял-дэмакратычная партыя Каралеўства Польскага (1893 г.), Бунд (1897 г.) і іншыя. Несацыялістычныя нацыянальныя партыі ўзніклі некалькі пазней - у пачатку XX стагоддзя [3].

ЗАКЛЮЧЭННЕ.

Партыі, створаныя ў канцы XIX - пачатку XX ст., не толькі змагаліся за ўладу, але і спрабавалі выказваць розныя сацыяльныя інтарэсы і рэалізаваць свае дактрыны на практыцы. Канкурэнцыя паміж партыямі з'яўлялася, такім чынам, і канкурэнцыяй мадэляў дзяржаўнага, грамадскага ладу Расіі. Расійскія партыі, такім чынам, складаліся не столькі на аснове розных сацыяльных супольнасцей, груп, карпарацый, колькі садзілі інтэлігенцыяй.
Партыі ў большасці не толькі былі апазіцыйнымі па дачыненні да існуючага палітычнага рэжыму, але і імкнуліся яго разбурыць (сацыялісты, нацыяналісты, кадэты, збольшага і традыцыяналісты).
Партыі ў Расіі не сталі парламенцкімі. Акрамя таго, канчаткова замацавалася іх падзел на «думскія» - лібералы і «па-за думскія» - большасць сацыялістаў і традыцыяналістаў, накіроўвае сваю дзейнасць шмат у чым супраць Думы, хоць і выкарыстоўваючы яе трыбуну.
Такім чынам, рэвалюцыйныя партыі заканамерна сталі узнікаць у Расеі раней ліберальных і кансерватыўных. Што тычыцца законапаслухмяных лібералаў, то яны аддавалі перавагу выкарыстоўваць земства, навуковыя таварыствы (тыпу Вольнага эканамічнага, Геаграфічнага і інш), розныя культурна-асветніцкія арганізацыі, друк. Кансерватары ж доўгі час увогуле не адчувалі патрэбы ў стварэнні ўласных палітычных арганізацый, паколькі на іх працавалі ўся самадзяржаўнай-бюракратычная сістэма і яе ідэалагічны апарат, а таксама царква, дваранскія карпаратыўныя арганізацыі, культурна-асветніцкі Рускі сход (1900) і іншыя. Як вядома, пераломным для іх стаў толькі 1905 г.. У выніку працэс партыйнага будаўніцтва ў Расіі быў напрамую звязаны з ростам вызвольнага руху, які ўступіў у пачатку XX ст. у новы і надзвычай важны этап свайго развіцця. Пры гэтым вялікае значэнне мелі такія фактары, як ўзровень сацыяльна-эканамічнага развіцця краіны ў цэлым і кожнага рэгіёну ў асобнасці, ступень вастрыні нацыянальнага пытання, традыцыі барацьбы з самадзяржаўем на папярэдніх гістарычных этапах, маштабы масавых сацыяльных...